[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ju\. Przez tysiące lat emocje z logiką prawie idealnie współgrały i nadal dobrze współdziałają.
To rynki kapitałowe są po prostu czymś zupełnie nowym, do czego nie zdą\yliśmy jeszcze
ewolucyjnie dojrzeć (podobnie jak do większości innych zdobyczy cywilizacyjnych).
Przyglądając się podanym w niniejszym artykule przykładom, trudno odmówić słuszności
zasadom, którymi kierujemy się jako ludzie. Uwypuklają one niedopasowanie niektórych zasad
ekonomii do typowych sytuacji \yciowych. Niemniej, będąc graczami giełdowymi, jesteśmy
nastawieni na maksymalizację zysku ekonomicznego. To powinno być naszym priorytetem przy
podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Jeśli chcemy odnosić sukcesy na giełdzie, to warto,
\ebyśmy pamiętali o naszych ludzkich tendencjach i wiedzieli, jak one działają. Wiedząc o
niebezpieczeństwie, o wiele łatwiej będzie nam się go ustrzec.
Tak jak większość artykułów z niniejszej serii, ten tak\e chciałbym zakończyć przypomnieniem,
\e to, co dobre dla portfela, niekoniecznie musi być dobre dla naszych przyjaciół, rodziny i osób,
które spotykamy na swej drodze \yciowej. Kończąc giełdowy dzień, dobrze jest sobie czasami
zanucić urywek refrenu piosenki śpiewanej przez Ryśka Riedla - "Ale jedno wiem po latach,
prawdę musisz znać i Ty, zawsze warto być człowiekiem...".
Psychologia giełdy Jakub Kryś 17
GAZETA GIEADY PARKIET
TYTUA: PSYCHOLOGIA INWESTOWANIA: NIEZWIADOME ZACHOWANIA STADNE
DATA: 08:42 19.08.2006 12
Za zachowania stadne człowieka przypuszczalnie w du\ej mierze odpowiadają inne struktury
mózgu ni\ te, które sterują racjonalnym sądzeniem oraz podejmowaniem decyzji. Zachowania
stadne, choć wyewoluowały jako przydatne w niektórych podstawowych sytuacjach zagro\enia
\ycia, utrudniają efektywne inwestowanie.
W pełni dojrzały mózg wa\y zaledwie 1350 gramów. Jednak mimo niewielkiej wagi oraz faktu,
\e zbudowany jest dokładnie z tych samych związków chemicznych co pozostałe organy
ludzkiego ciała, mózg stanowi najmniej zbadaną strukturę naszego organizmu. W niniejszym
artykule część rozwa\ań oparta będzie na bardzo uproszczonej budowie układu nerwowego.
Mimo \e część ekonomistów mo\e czuć opór wobec zagłębiania się w tematy z pogranicza
anatomii i neurologii, warto jednak przez nie przebrnąć.
Po pierwsze, są to informacje podane tylko w zarysie, a więc przyjemne do przyswojenia. Po
drugie, dzięki tym wiadomościom łatwiej jest zrozumieć, jak wpływa na nas tłum, i być mo\e
uodpornić się trochę na ten wpływ. Liczne badania wskazują, \e na rynkach kapitałowych
podatność na zachowania stadne ma destruktywne skutki dla grubości naszych portfeli.
Dzięki mózgowi jesteśmy zdolni do wykonywania wielu czynności łatwiej i bardziej
automatycznie ni\ najpotę\niejsze komputery. Jakim sposobem organ, który wytwarza mniej
energii, ni\ potrzeba do rozjarzenia zwykłej \arówki, mo\e być tak kreatywną, a zarazem
destrukcyjną siłą?
Budowa ludzkiego mikroprocesora
W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku Paul MacLean, były szef Laboratory for Brain
Evolution w amerykańskim Narodowym Instytucie Zdrowia Psychicznego, zaproponował
podział mózgu na trzy podstawowe części - pień mózgu, układ limbiczny oraz korę mózgową.
Choć kryteria podziału fizjologiczno-klinicznego oraz anatomiczno-ontogenicznego są inne, to
jednak propozycja MacLeana z punktu widzenia ewolucji oraz interesujących nas rozwa\ań jest
najbardziej przydatna.
Trzy wymienione warstwy ludzkiego mózgu są ze sobą wzajemnie powiązane. Ka\da z nich
odpowiada trzem ró\nym okresom w historii ewolucji. W najgłębszych zakamarkach mózgu, w
obszarze zwanym pniem mózgu, znajdują się struktury odpowiedzialne przede wszystkim za
podstawowe procesy \yciowe: akcję serca, oddychanie, wzbudzenie, ruch, równowagę oraz
połykanie i trawienie.
Pień mózgu otoczony jest przez układ limbiczny, który odgrywa zasadniczą rolę w regulacji
procesów pamięciowych, zachowań emocjonalnych i seksualnych oraz jedzenia, picia i agresji.
Pień mózgu znajdujemy u wszystkich gatunków kręgowców, natomiast układ limbiczny jest
strukturą występującą tylko u ssaków. Wokół tych dwóch "prymitywnych" mózgów znajduje się
szczytowe osiągnięcie ludzkiej ewolucji - kora mózgowa. U człowieka jej masa stanowi dwie
trzecie masy mózgu. Kora mózgowa integruje informacje sensoryczne, koordynuje nasze ruchy i
umo\liwia myślenie abstrakcyjne oraz rozumowanie. Kora mózgowa jest podzielona na dwie z
grubsza symetryczne połowy, które nazywamy półkulami. Korę mózgową mo\na znalezć tylko u
najwy\ej rozwiniętych ssaków. To właśnie w niej prawdopodobnie znajduje się całe nasze
"jestestwo". Nale\y jednak pamiętać, \e mózg funkcjonuje jako zintegrowana całość. śaden
obszar tego organu nie działa niezale\nie od pozostałych części.
Systemy zabezpieczeń naszego organizmu
Psychologia giełdy Jakub Kryś 18
Za racjonalne wnioskowanie odpowiedzialna jest w głównej mierze kora mózgowa, a ściślej -
zazwyczaj jej lewa półkula. Dwie ewolucyjnie starsze części mózgu - pień oraz układ limbiczny
- kontrolują impulsy oraz emocje inicjujące akcje mające na celu ratowanie \ycia bądz je w jakiś
sposób podtrzymujące. Co się dzieje, gdy nadepniemy niechcący na gwózdz? Receptor
umieszczony w skórze stopy wysyła siecią neuronów informację o tym fakcie do "góry".
Informacja ta dochodzi do rdzenia kręgowego, a następnie biegnie dalej do naszego "centralnego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]